Gokken en witwassen: Hoe zit het in Nederland?

Het DutchGamblers Schrijfteam
11 mei 2022

Gokken, en dan hebben we het nu uiteraard vooral even over online gokken, is een branche die gevoelig is voor witwaspraktijken. Zo werd er in 2021 een stuk gepubliceerd door het OM, waarin werd aangegeven er 100 miljoen euro in beslag was genomen bij een onderzoek naar illegaal gokken en witwassen. 

Gokken en witwassen komen dus vaak tezamen voor. Dit betekent dus ook dat online gokaanbieders die een vergunning in Nederland willen, dienen aan te tonen dat ze aan strenge wet- en regelgeving voldoen. Hierbij moet de gokaanbieder nog vóórdat er een vergunning is aangeven hoe witwassen (en financiering van terrorisme) wordt tegengegaan. Daarbij dient de aanbieder een beleidsstuk op te stellen dat in lijn is met de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Vervolgens dient de aanbieder dit beleid ook nog eens precies volgens de regels na te leven. Dit gaat nog niet altijd even goed, zo blijkt uit dit artikel van de Kansspelautoriteit. In dit artikel spreken we over witwassen, methoden die daarin worden toegepast en vooral ook de plichten waaraan gokbedrijven in Nederland moeten voldoen.

Spelen bij een betrouwbare online gokaanbieder?


Wat is witwassen bij online gokken precies?

Als gezegd dienen gokaanbieders met een vergunning te werken volgens de Wwft wetgeving. Daarbij dient witwassen altijd gemeld te worden aan de Financial Intelligence Unit Nederland (de FIU). De FIU omschrijft witwassen als volgt: 

'Het (doen) verrichten van handelingen, waardoor een voor de wet verzwegen vermogensaanwas ogenschijnlijk een legale oorsprong krijgt. Het doel van witwassen is het versluieren van de herkomst van geld'.

Lees hier meer over de FIU en witwassen.

In het kader van online kansspelen gaat het er dus om dat criminelen de online goksite gebruiken om zwart geld wit te wassen. En dit kan op verschillende manieren.

Op welke manier wordt er bijvoorbeeld witgewassen bij online gokken?

Online gokken leent zich al jaren best goed voor witwaspraktijken. Gokken überhaupt, overigens. Het welbekende excuus van criminelen die grote sommen geld dienen te verklaren bij Justitie: ‘Dat heb ik gewonnen met gokken!’ Want ja, ook als je geen legitieme bron van inkomsten hebt, is het mogelijk om ineens flink veel geld te winnen met (online) gokken. Maar hierbij ligt de nadruk wel op mogelijk. De kans is, in alle eerlijkheid, niet mega groot. Het huis wint altijd. En dat betekent niet dat een klapper her en der niet mogelijk is. Maar stelselmatig flink geld verdienen met gokken? Daar trapt een scherpe inspecteur van Justitie of de FIOD niet zomaar in.

Geld witwassen bij online gokken doordat een uitbetaling ‘legitiem’ is?

Stel je voor dat het je gelukt is om een flink bedrag aan zwart geld te storten bij een online kansspelaanbieder. Dan hoop je vervolgens dat het de kansspelaanbieder niet opvalt dat jij ‘anders’ met je accounttegoeden omgaat (hierover straks meer). Hiermee willen we zeggen dat (de meeste) criminelen die als doel witwassen hebben, waarschijnlijk niet volle bak lopen te gokken met hun gestorte bedragen.

Dus stel, je hebt het voor elkaar gekregen om zwart geld op je spelersaccount te krijgen. Vervolgens speel je op een manier die jou weinig risico oplevert. 

  • Je hebt het geluk dat het de kansspelaanbieder niet is opgevallen dat jij op een aparte manier gespeeld hebt. En daarmee heb je dus het geluk dat jouw account niet geflagd is. 

  • Vervolgens verzoek je een (hoge) uitbetaling, en heb je het geluk dat de kansspelaanbieder het bedrag uitbetaalt. Van deze uitbetaling kun je dan een bewijsje downloaden. Op je rekening staat dat je het geld van een online casino hebt. 

  • Vraagt een inspecteur van het een of ander je waar je je dure auto vandaan hebt? Dan kun je aantonen dat je dit hebt kunnen betalen met je gokwinsten. Heb je het geluk dat een inspecteur daar intrapt? Dan heb je geld witgewassen met online gokken.

Het valt je waarschijnlijk al op dat we de term ‘geluk’ hierboven een aantal keer dikgedrukt hebben. Dit is dus omdat de kans nogal groot is dat een vergunde Nederlandse kansspelaanbieder jouw eigenaardige accountactiviteiten allang in de smiezen heeft. En in Nederland is dat centraal geregeld: alle vergunde Nederlandse kansspelaanbieders dienen toereikend Wwft beleid te voeren.

Waar letten online gokbedrijven op als het gaat om witwassen?

Er zijn verschillende zaken die er bij een online casino toe leiden dat jouw account extra onder de loep wordt genomen. In de juridische Wwft termen heet dat het verscherpt cliëntenonderzoek. Laten we eens een aantal risicofactoren op een rijtje zetten waarbij er bij het online casino een belletje gaat rinkelen: 

  • Het opwaarderen van een spelersaccount met een tegenrekening die anders is dan de tegenrekening die je hebt opgegeven bij de aanmelding;
  • Het storten en vervolgens onmiddellijk proberen op te nemen van accounttegoeden (bij sommige goksites is dat überhaupt niet mogelijk);
  • Het zijn van een politiek prominent persoon (PEP, meestal landelijke politieke functie, of familielid zijn daarvan);
  • Je probeert een account aan te maken terwijl je uit een ‘hoog risico’ land komt (en dus ook een identiteitsbewijs uit dat land hebt, denk aan Iran);
  • Stelselmatig inzetten op Rood/Zwart of Oneven/Even bij roulette waardoor de kans op verlies (bij nulresultaat) klein is;
  • Inzetten op zowel winst als verlies bij een sportwedstrijd;
  • Stelselmatig spelen op lage quoteringen;
  • Het normaal spelen voor een bepaald bedrag, dat ineens flink hoger wordt (de stortingen worden aanzienlijk hoger);
  • Een combinatie leeftijd/bestedingspatroon;
  • Expres verliezen om een ander te laten winnen (bij interactieve kansspelen dus, zoals poker);
  • Een hoog aantal transacties, of gestorte bedragen die niet gebruikt worden;
  • Uitbetalingen die een bepaalde grens overschrijden, meestal zo rond de € 5.000,00;
  • En meer.

Zoals je ziet zijn er dus nogal een aantal zaken waarbij je onder de loep komt te liggen bij de goksite. En dit is dus wettelijk verplicht in Nederland. Gelukkig maar, zo houden we de gokmarkt veilig. Een leuke gokoptie bij een betrouwbare, vergunde Nederlandse online aanbieder:


En waar moeten online goksites aan voldoen als het gaat om preventie/tegengaan van witwassen?

Laten we beginnen bij het begin. Wil je als online goksite in Nederland een vergunning hebben? Dan moet je aan verschillende eisen voldoen. Een van die eisen is zoals gezegd het werken volgens de Wwft. Dit houdt in dat je tijdens je vergunningsaanvraag bij de Kansspelautoriteit inzicht moet verlenen in hoe je dit gaat doen. Dit doe je door een Wwft beleidsstuk op te stellen. In dit beleidsstuk beschrijf je hoe je ervoor gaat zorgen dat jouw online goksite witwassen en financieren van terrorisme tegengaat. Hierbij ben je verplicht om verschillende onderdelen te behandelen:

  • Hoe stelt jouw online gokbedrijf de risico’s op witwassen vast?

  • Op welke manier ‘tackle’ je de risico’s?

  • Op welke manier is jouw acceptatiebeleid ingericht?

  • Hoe wordt het cliëntenonderzoek verricht? 

  • Op welke manier worden ongebruikelijke transacties vastgesteld en gemeld?

  • Welke opleidingen worden gevolgd door personeel dat te maken heeft met anti-witwasbeleid? 

  • Wanneer de goksite ook een bookmaker site is: hoe is het matchfixing beleid ingericht?

We gaan zie hieronder allemaal behandelen!

Risico Vaststelling en beoordeling voor (online) gokbedrijven

Voordat de online gokaanbieder een vergunning krijgt in Nederland, moet er met het Wwft beleid aangetoond worden hoe witwassen wordt tegengegaan. Het eerste onderdeel daarbij is dat je een soort van ‘bewustwording van risico’s op witwassen en financieren van terrorisme’ laat zien. Je legt met andere woorden uit op welke indicaties jij als gokbedrijf alert bent. Daarbij ga je vrijwel altijd in op de volgende 4 risicocategorieën: 

  • Geografisch Risico: In het Wwft beleidsstuk geef je aan bepaalde risicoprofielen te koppelen aan ‘geografische risico’s’. Meestal wordt een laag risico gekoppeld aan gokkers met een Nederlands identiteitsbewijs, gevestigd in Nederland. Heb je een identiteitsbewijs uit een derdewereldland? Dan zullen de meeste goksites je op een hoog risico zetten. En heb je een Iraans of bijvoorbeeld Noord Koreaans identiteitsbewijs? Dan zal het risico onaanvaardbaar zijn.

  • Transactierisico’s: De goksite verbindt risicoprofielen aan verschillende soorten transacties en legt in het Wwft beleidsstuk uit hoe dit zit. Denk dus aan een hoog risico bij opvallend hoge stortingen bij nieuwe klanten. Maar ook interne transacties (dus de manier van het plaatsen van weddenschappen) moeten aan bod komen.

  • Risico kenmerken spelersaccount: Het kan hierbij gaan om zaken als leeftijd ten opzichte van hoogte storting. Ook is het zo dat alle vergunde Nederlandse aanbieders (via bepaalde software) moeten controleren of iemand een politiek prominent persoon (PEP) is. Hier moeten risicoprofielen aan gekoppeld worden.

  • Productrisico: Nopen bepaalde producten tot een hoger risico op witwassen of matchfixing? Denk aan het beschikbaar hebben van bepaalde wedmogelijkheden of het mogelijk maken van gokken op lagere competities.

De gokaanbieder dient vervolgens aan te tonen op welke manier de risico’s op witwassen (en financiering van terrorisme) aangepakt worden. Denk daarbij aan beveiligingssoftware, awareness training, opleiding van personeel, het aanstellen van een Wwft Compliance Officer, een helder cliëntenonderzoek, een goed systeem van interne controle en bijvoorbeeld constante monitoring van transacties.

Het acceptatiebeleid bij goksites, om witwassen tegen te gaan

De aanbieder van online kansspelen zal als eerst moeten zorgen dat er een duidelijk acceptatiebeleid van spelers is. Hierbij komen verschillende onderdelen aan bod (niet limitatief):

  • Een speler moet minstens 18 jaar zijn om een account aan te maken;

  • Een speler moet een identiteitsbewijs kunnen aanleveren met daarop een BSN nummer, of equivalent daarvan (persoonsnummer);

  • Een speler dient een ‘natuurlijke persoon’ te zijn, en geen rechtspersoon;

  • Slechts één tegenrekening mag worden opgegeven vanwaar geld wordt gestort op de speelrekening bij de goksite;

  • Een ‘Cruks hit’ moet leiden tot het niet mogelijk zijn van het aanmaken van een account (Cruks staat voor Centraal Register Uitsluiting van Kansspelen);

  • Een speler dient adresgegevens op te geven (om zo vast te stellen waar de speler gevestigd is).

Het acceptatiebeleid moet op zo’n manier ingericht zijn dat de goksite direct een aantal punten van de Wwft lijst af kan strepen. Is er sprake van een twijfelachtige situatie? Zijn er ‘risico hits’ die hoger zijn dan een ‘laag risico’ volgens de risicobeoordeling van het Wwft beleid? Of: heeft de speler al een tijdje een account, maar vertoont hij/zij opmerkelijk gedrag (ineens hoger storten, flinke uitbetalingen, rare speelmanier? Dan dient het online casino een verscherpt cliëntenonderzoek uit te voeren.

Het verscherpt cliëntenonderzoek

Als gezegd kan een bepaalde situatie ertoe leiden dat een online casino een verscherpt cliëntenonderzoek zal willen uitvoeren. Bij het verscherpt cliëntenonderzoek wordt extra goed gekeken naar het spelersaccount en de speler erachter. Er is geen eenduidige methode aangewezen door de Kansspelautoriteit (op grond van de Wwft) om het verscherpt cliëntenonderzoek uit te voeren. Wel geldt het onderzoek naar de bron van middelen als een soort standaard bij het verscherpt cliëntenonderzoek. Een vrij logische, als je kijkt naar de aard van het bedrijf (een goksite). Hoe gaat dit dan in zijn werk bij witwassen tijdens het online gokken?:

Stap 1: Er is sprake van een situatie waarbij de speler onder het vergrootglas van de goksite komt. Dit kan bijvoorbeeld zo zijn wanneer een speler normaal gesproken niet veel geld stort, maar ineens een storting doet (op probeert te doen) van € 15.000,-. 

Stap 2: Het online casino gaat over tot het verscherpt cliëntenonderzoek. Gezien de riante storting, is het vooral de vraag waar het geld vandaan komt. Er wordt overgegaan tot het vragen van een verklaring van bron van middelen.

Stap 3: Verschillende documenten zal een online casino hierbij accepteren. Denk aan het overleggen van een loonstrook, bewijs van uitkering levensverzekering, bewijs van een erfenis of een andere legitieme reden dat het mogelijk is zoveel geld te storten.

Stap 4: Is het onderzoek succesvol (als in: accepteert het online casino de verklaring van de speler)? Dan kan er gewoon verder gespeeld worden. Is het onderzoek niet succesvol? Dan zal het online casino het account (tijdelijk) sluiten en in ieder geval een melding doen bij de FIU.

Andere onderdelen van het verscherpt cliëntenonderzoek kunnen een aanvullende PEP check, herhalende identiteitscheck of bijvoorbeeld bewijs van woonadres zijn.

Ongebruikelijke transacties bij online gokken en het melden daarvan

Zoals in de inleiding al aangegeven, dien je als online casino ongebruikelijke transacties te melden bij de FIU. Daarbij is het goed om aan te geven welke transacties zoal onder de noemer van de Kansspelautoriteit vallen:

  • Geld dat een speler stort vanaf een betaalrekening naar het spelersaccount;

  • Gratis deelnames aan bepaalde producten en bonussen;

  • Transacties op de goksite zelf, zoals bijvoorbeeld inzetten van geld op een weddenschap;

  • Uitbetalingen van het spelersaccount naar de betaalrekening;

  • Transacties van de aangeboden gokproducten naar het spelersaccount (denk dus aan winsten).

Maar hoe weet je dan precies of de transactie die je hebt vastgesteld daadwerkelijk gezien kan worden als een ongebruikelijke transactie? De Kansspelautoriteit geeft je wat handvatten. In de Leidraad Wwft worden eerst objectieve factoren genoemd (hierbij is het maken van een melding sowieso verplicht):

  • Transacties die door de goksite gemeld zijn bij het OM of de Politie in het kader van witwassen;

  • Girale betalingstransacties van 15K of meer;

  • Een samenstel van transacties die gezamenlijk leidt tot een bedrag van 15K, binnen 24 uur;

  • Een vermoeden van matchfixing waarvan al aangifte is gedaan bij het OM of de Politie.

Ook geeft de Kansspelautoriteit een aantal subjectieve factoren, waarbij de gokaanbieder zelf de afweging moet maken of het melden nodig is:

  • Iedere transactie waarbij het gokbedrijf een vermoeden heeft dat er een verband kan zijn met witwassen of financieren terrorisme;

  • Een samenstel van transacties leidend tot een bedrag van 15K binnen meerdere dagen;

  • Een vermoeden van matchfixing (zonder aangifte zeg maar).

De goksite dient bij het maken van een melding aan de FIU in ieder geval de identiteit van de speler te vermelden. Ook dient daarbij ‘de aard en het nummer’ van het identiteitsbewijs gedeeld te worden. Verder een omschrijving van de omstandigheden (waarom ongebruikelijk volgens aanbieder?) en ook het tijdstip en de plaats van de transactie.

Vanaf het moment dat het een online casino duidelijk is dat er sprake is van een ongebruikelijke transactie, dient er binnen 14 dagen gemeld te worden bij de FIU.

Aantonen opleidingen casinopersoneel bij anti-witwassen

Dagelijkse beleidsbepalers, Compliance Officers en ook het hoger leidinggevend personeel binnen een online gokorganisatie dienen opgeleid te zijn als het gaat om anti-witwassen. Zo wordt het belangrijk geacht dat deze personeelscategorieen bekend zijn met risico’s op witwassen (en financieren van terrorisme). Ook moet er een bepaalde mate van kennis bestaan waar het gaat om relaties met PEP personen. En: men moet weten hoe het precies werkt als je een melding gaat maken bij de FIU. De Kansspelautoriteit geeft de volgende voorbeelden voor opleidingen: gecertificeerde opleidingen, externe trainingen, interne trainingen, e-learning modules en bewustwording-sessies.

Overigens is het zo dat hoe minder ‘Wwft intensief’ de functie is, hoe minder er wordt verwacht qua training en opleiding. Waar een Compliance Officer waarschijnlijk een externe opleiding gevolgd zal moeten hebben, zal een bewustwording-sessie voor algemeen personeel meer dan voldoende zijn.

Matchfixing beleid voor bookmakers

Is een goksite naast casinosite (met videoslots en live casino bijvoorbeeld) ook actief als bookmaker? Dan is het verplicht om bij de vergunningsaanvraag bij de Kansspelautoriteit ook aan te tonen dat er matchfixing beleid is opgesteld. Daarbij wordt relevant geacht op welke manier de aanbieder zorgt voor risico-inventarisatie. Ook moet de kansspelaanbieder aantonen in ieder geval geen weddenschappen te accepteren op de volgende soorten evenementen (gekopieerd uit de leidraad Wwft):


Uiteindelijk draait het erom dat je als bookmaker zorgt dat je risico’s op matchfixing herkent. Hierbij is het belangrijk om aan te tonen dat je een systeem voor signalering hebt. En is er sprake van een vermoeden van matchfixing? Dan is het verplicht om een melding te maken bij de Sports Betting Intelligence Unit (SBIU).

Tip voor een betrouwbare bookmaker:


Conclusie

Zoals je hebt kunnen lezen, is witwassen bij gokken nog altijd iets waar we in Nederland mee te maken hebben. Criminelen hopen geld te storten bij een casino, het op een veilige manier rond te spelen, en vervolgens uit te betalen. Daarbij hopen ze dat het ‘bewijs van uitbetaling’ zal gelden als het excuus ‘dat heb ik gewonnen met gokken!’, als er ooit een inspecties worden uitgevoerd (bijvoorbeeld door de Belastingdienst of Justitie).

In dit stuk heb je ook kunnen zien dat het criminelen vrijwel onmogelijk wordt gemaakt om geld wit te wassen via online casino’s. Kansspelaanbieders moeten voldoen aan de strenge Wwft wetgeving en ook bewijzen dat ze hieraan voldoen. In Nederland hebben we dit dus gelukkig goed geregeld. Weten waar je legaal online kunt gokken bij vergunde Nederlandse aanbieders? Zie hier onze Legale Casino Reviews!

Relevante bronnen voor dit artikel:

Bij het schrijven van artikelen met een wetenschappelijke (of zelfs juridische) inslag vinden wij het belangrijk om met jou te delen welke bronnen we gebruikt hebben. Hieronder een overzicht van een aantal relevante bronnen/wetsartikelen: